Wzgórze Albrechtówka

Albrechtówka to kazimierskie wzgórze nazywane dawniej Kamienną Górą zaliczane do najpiękniejszych punktów widokowych w mieście. Obecna nazwa pochodzi od nazwiska jej dawnego właściciela Jana Albrychta, który eksploatował tu miejscowy kamień na surowiec budowlany. Wapień jest miękki, kruchy i nietrwały jako materiał konstrukcyjny ale posiada walory dekoracyjne, szlachetną formę i niezmiernie jasny odcień. To właśnie takie specyficzne wapienne podłoże, białe, kredowe margle lub opoki pokryte na znacznych przestrzeniach lessem przesądzają o wyjątkowo malowniczej konfiguracji okolicznych terenów.

Ze szczytu wzgórza rozpościera się niesamowity widok na Małopolski Przełom Wisły z meandrującą wstęgą rzeki. Wąska w tym miejscu Wisła tworzy nieregularne zakola, a ogromne piaszczyste łachy podkreślają dodatkowo ten wybitnie piękny krajobraz. Patrząc w prawo, po drugiej stronie rzeki dostojnie prezentuje się Janowiec wraz z zachwycającymi ruinami Zamku, a w dole, u podnóża znajduje się maleńka wioska rybacka Mięćmierz. Pomiędzy nimi, pośrodku błękitu Wisły, ogromna, zielona plama- Rezerwat Krowia Wyspa. 

Mięćmierz to niewielka osada flisacka tzw. żywy skansen Lubelszczyzny utrzymany w starodawnym klimacie za sprawą drewnianej zabudowy krytej gontem lub strzechą. Część z kilkunastu drewnianych chałup oddzielonych od siebie piaszczystymi dróżkami została tutaj przeniesiona z innych terenów Lubelszczyzny. Najstarsze z nich liczą już ponad 170 lat. Na końcu osady, na skarpie wiślanej znajduje się wspomniany wcześniej punkt widokowy i wyjątkowy krajoznawczy smaczek- drewniany Wiatrak koźlak.

Rezerwat Krowia Wyspa jest wyspą śródlądową i obejmuje swym ogromnym obszarem areał samej wyspy o powierzchni 30 ha, a dodatkowo jeszcze 32 ha sąsiednich, piaszczystych mielizn. Nazwa wyspy wywodzi się od tego, że dawniej na wypasano tu na pastwiskach bydło. Dolina Wisły tworzy najdogodniejszy krajobraz ekologiczny potrzebny do gniazdowania i przelotów różnorodnych gatunków ptaków i z uwagi na to stanowi wyjątkowo cenny przyrodniczo rezerwat faunistyczny.

Inspiracja dodana: 14 września 2023

Kraina Lessowych Wąwozów

Wyjątkowe ukształtowanie terenu, różnorodność form przyrodniczych skupionych w parkach  krajobrazowych, rezerwatach i obszarach chronionych przesądza o unikatowym charakterze naszego regionu znanego pod wiele mówiącą nazwą- Kraina Lessowych Wąwozów.

Cechą szczególną tego terenu jest bogactwo nieskażonej przyrody i nieprawdopodobne wprost zagęszczenie sieci lessowych wąwozów, jarów i parowów. Ich głębokość dochodzi miejscami do 30 m, a długość przekracza niekiedy 10 km na 1 km kw. To niewątpliwie ogromna atrakcja turystyczna i ewenement na europejską skalę. Wapienno – lessowe wzgórza, pocięte labiryntami niezliczonych wąwozów są determinantą malowniczych pejzaży i dostarczają odwiedzającym niezapomnianych wrażeń. Wyjątkowo ciekawą przygodą poznawczą jest nocne zwiedzanie wąwozów z pochodniami.

Rys historyczny

Wąwozy powstawały na przestrzeni wieków w wyniku długotrwałych procesów geologicznych. Pokłady wapiennych skał pokryły się warstwą miękkiej skały lessowej. Pod wpływem długoletniej erozji i towarzyszącej jej działalności człowieka w podłożu ukształtowały się naturalne parowy, wądoły i głębocznice nazywane powszechnie wąwozami. Ilość nagromadzonych wąwozów lessowych jest wprost imponująca i długo można wymieniać ich nazwy. W wielu wyznaczono ścieżki dydaktyczne i turystyczne szlaki, inne wciąż pozostają dzikie i tajemnicze. Wszystkie równie mocno warte doświadczenia.

Największą popularnością wśród oowiedzających cieszy się wąwóz Korzeniowy Dół w Kazimierzu Dolnym dlatego jemu poświęcimy najwięcej uwagi.

Korzeniowy Dół

Charakteryzuje się stromymi, pionowymi ścianami, wysokimi na kilka metrów. Zwisające na wierzchowinie odsłonięte korzenie starych drzew przybierają niepowtarzalne formy i tworzą specyficzną, tajemniczą architekturę.

Korzeniowy Dół ma wygląd naturalnego wąwozu ale to typowy przykład głębocznicy, która swe powstanie zawdzięcza działalności człowieka i poprowadzeniu dróg po nachylonych zboczach dolin i stokach wierzchowin.

Dno wąwozu zabezpieczono przed dalszą erozją preparatem epoksydowym dzięki czemu pomimo dużego spadku prawie nie jest rozcinane. U podnóża zboczy leży materiał z obrywów, który nie jest rozprowadzany, gdyż całkowicie wstrzymano tu ruch kołowy.

W przebiegu wąwozu można wyróżnić trzy odcinki. Górny, liczący 100 m długości, ma przekrój skrzynkowy (ściankami o wysokości 2-4 m) z różnobarwnymi poziomami gleby płowej. Krawędzie wąwozu porasta starodrzew dębowy.

Najbardziej malowniczy jest ok. 200-metrowy odcinek środkowy. Głębokość wąwozu wzrasta tu do 5-8 m, zaś spadek dna, szerokiego na 3,5-4 m, wynosi aż 8-10º. Krawędzie wąwozu porasta starodrzew dębowo-lipowo-grabowy. Miejscami korzenie zwisają ze ścian wąwozu jak liany, podpierają je niby kolumny lub osłaniają jak kraty. Ze zwisających pni do góry wyrastają konary. Ta naturalna, zadziwiająca „architektura”, do której nawiązuje nazwa wąwozu dostarcza niezapomnianych wrażeń i jest wdzięcznym kęskiem fotograficznym.

Dolny odcinek wąwozu, o długości 100 m, tworzy zakręty w kształcie litery S. U podnóża zboczy, wysokich na 5-6 m, gromadzi się materiał z obrywów, zwężając dno. Krawędzie porastają gatunki grądowe: lipa, grab i dąb oraz trzmielina. To najwilgotniejszy odcinek wąwozu (duże zacienienie) i po zaprzestaniu ruchu kołowego jest narażony na dziczenie i utratę charakteru głębocznicy. Poniżej wylotu wąwozu uformował się rozległy stożek napływowy gdzie odtworzono fazy erozji od epoki brązu, po czasy współczesne. Zostało to opisane w światowej literaturze geomorfologicznej, zaś wąwóz jest prezentowany na sesjach terenowych międzynarodowych konferencji naukowych.

Inspiracja dodana: 3 czerwca 2023

Perła Lubelszczyzny

Kazimierz Dolny nazywany też Perłą Lubelszczyzny to jedno z najbardziej malowniczych miasteczek we wschodniej części Polski. To wyjątkowa miejscowość z artystyczną duszą, magiczną atmosferą i niepowtarzalnym klimatem.

Wąska w tym miejscu Wisła tworzy nieregularne zakola i ogromne, piaszczyste łachy, podkreślające wybitnie piękny krajobraz. Wapienno-lessowe wzgórza poprzecinane labiryntami dzikich wąwozów, piaskowe łachy i wyspy, bujna zieleń podkreślająca wyjątkowe ukształtowanie terenu oraz urok miejscowej architektury stanowią przedmiot zachwytów turystów i spektakularnych dzieł sztuki artystów malarzy.

Historia Kazimierza Dolnego

Historia miasteczka sięga czasów średniowiecznych kiedy istniała tu osada zwana Wietrzną Górą. Nazwę zmieniono na cześć fundatora kamiennej części miasta, młodego królewicza Kazimierza zwanego później Wielkim. Prawa magdeburskie miasto otrzymało od Władysława Jagiełły w 1406 roku. W niektórych opracowaniach historycznych zdarza się spotkać informacje przypisujące powstanie miasta Kazimierzowi Sprawiedliwemu ale są one nieścisłe i błędne. Król Kazimierz był wielkim dobrodziejem i opiekunem miasta. Na szczycie wzgórza wzniósł swoją rezydencję zamkową sąsiadującą z obronna basztą. Legenda głosi, że forteca zamkowa połączona była podziemnymi  lochami z zamkiem w Bochotnicy, wzniesionym przez Króla dla pięknej Żydówki Esterki. U stóp Góry Zamkowej wzniesiono Kościół Farny, dawniej gotycki, później zmodernizowany w duchu barokowym. Położenie w sąsiedztwie rynku, drewniana inkrustacja i gotyckie pierwiastki czynią z Fary obiekt niezwykle cenny i przepiękny krajobrazowo.

Na zachód od Góry Zamkowej istnieje wzgórze zwane Górą Krzyżową. Krzyże ustawiono w 1706 roku w czasie panującej w mieście epidemii cholery, która zebrała swe śmiertelne żniwo. Warto wdrapać się na tę Górę gdyż rozpościera się stąd najpiękniejszy widok na panoramę miasteczka z malowniczą Wisłą i stromymi stokami wzgórz porośniętych lasami w tle.

Dzięki położeniu nad Wisłą, głównym szlaku handlowym miasto mogło wzbogacić się na handlu zbożem i innymi produktami. Upamiętniają to piękne spichlerze stojące wzdłuż brzegu rzeki. Na przełomie XVI i XVII wieku zamożność mieszkańców Kazimierza wzrosła tak dalece, że mieszczańskie kamienice zaczęły konkurować z rezydencją monarchy i zabudowaniami kościelnymi (kamienice bogatych rodów kupieckich: Przybyłów, Celejów i Górskich).

Na owe świetlane czasy przypada również wybudowanie dwóch nowych świątyń rzymskokatolickich tj. kościół Św. Anny i klasztor oo. Franciszkanów – reformatorów. W XVIII w. powstaje w Kazimierzu Synagoga, ośrodek kultu kazimierskich Żydów, którzy od czasów średniowiecznych stanowili wraz z chrześcijanami jedną społeczność.

Kres świetności przynosi miastu potop szwedzki, a jeszcze później na skutek represji po upadku powstania styczniowego Kazimierz traci prawa miejskie, które odzyskuje dopiero w 1927 roku.

Kazimierz Dolny po 1945 roku

Po II wojnie światowej miasto odradza się jako prężny ośrodek kulturalno- artystyczny. Tu odbywają się malarskie plenery wszystkich uczelni artystycznych w Polsce i cykliczne, ściągające rzesze turystów festiwale (Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych, Festiwal Filmu i sztuki „Dwa Brzegi”, Kazimiernikejszyn, Kazimierski Festiwal Organowy).

Dużym zainteresowaniem turystów cieszą się również muzea wchodzące w skład Muzeum Nadwiślańskiego (Muzeum Sztuki Złotniczej, Oddział Przyrodniczy, Kamienica Celejowska, Dom Kuncewiczów) oraz liczne galerie sztuki.

Dodatkowo, punktem obowiązkowym na trasie zwiedzania kazimierskich atrakcji są wąwozy lessowe. Najbardziej rozpoznawalny i uznawany za najpiękniejszy jest tzw. Korzeniowy Dół. Swoją spektakularną, niepowtarzalną formę zawdzięcza stromym i wysokim na kilka metrów ścianom z widocznymi, krętymi korzeniami i pniami drzew. Wbrew wyobrażeniom nie jest to wąwóz we właściwym tego słowa znaczeniu. To tzw. głębocznica przypominająca wąwóz naturalny powstała na skutek działalności człowieka i poprowadzonych przez niego drogach po zboczach dolin i stokach wierzchowin. W kazimierskich lasach odnajdziemy również wiele innych głębocznic czy wąwozów naturalnych, Z nazwy wymienić wszystkich nie sposób. Ciekawą propozycją poznawczą jest nocne zwiedzanie z przewodnikiem. Zapewniamy, ze taka nocna eskapada z płonącymi pochodniami okraszona dodatkowo ciekawymi opowieściami z tajemniczą przyrodą w tle przysporzy wszystkim niezapomnianych przeżyć.

Inspiracja dodana: 20 kwietnia 2023

Celejów to mała wieś położona nieopodal Kazimierza Dolnego w Gminie Wąwolnica. Urzeka krajobrazem, bogactwem fauny i flory, malowniczymi pejzażami stromych wzgórz lessowych porośniętych lasami, wartką rzeką Bystrą i specyficznym, uzdrowiskowym mikroklimatem porównywanym do nałęczowskiego.

Amatorów zwiedzania zainteresuje wiele atrakcji z ciekawej historii Celejowa; Zespół pałacowo- parkowy, intrygujące ruiny dawnej papierni, Pomnik Powstańców czy zabytkowy młyn na rzece Bystrej.

W przeszłości Celejów był własnością wielu możnych, znaczących rodów. W XIX wieku z inicjatywy Księcia Adama Czartoryskiego powstała tu pierwsza w Europie papiernia produkująca papier najwyższej jakości. Był to wówczas jeden z najnowocześniejszych i największych zakładów tego typu w Królestwie Polskim. Celejowska papiernia działała do czasu konfiskaty dóbr przez rząd carski. Niestety do dzisiaj zachowały się już tylko jej ruiny, ale pamięć w mieszkańcach przetrwała i ożywiono historię na nowo.

W ramach projektu „Ekomuzeum Lubelszczyzny- Żywa Tradycja” Regionalne Stowarzyszenie Odnowy i Rozwoju „Wokół Bystrej” utworzyło w Celejowie pracownię wyrobu papieru czerpanego.

 „Mała Papiernia” oferuje ciekawe zajęcia artystyczno- edukacyjne stworzone z myślą o przekazaniu umiejętności wytwarzania papieru czerpanego i uświadomienia roli jaką wciąż odgrywa papier. Aktywne, samodzielne uczestnictwo przy wykorzystaniu autentycznych sprzętów służy samorealizacji, kreatywności i jest idealnym sposobem na twórczy wypoczynek i świetną zabawę.

W powstałej tu Izbie Tradycji można zapoznać się dodatkowo z kulturą i zwyczajami dawnej wsi. Na zewnątrz, przed budynkiem zamontowano galerię zewnętrzną traktującą o bogatej historii Celejowa i tradycjach papiernictwa. Istnieje możliwość połączenia warsztatów z innymi atrakcjami np. Quest „Wyprawa odkrywców – Tropem bociana podróżnika”, ognisko czy degustacja certyfikowanych potraw lokalnych. Zachętę dla turystów stanowi także unikatowy pomnik rowerowy i możliwość zrobienia na nim niepowtarzalnej fotografii. Dużym uznaniem i popularnością cieszą się również celejowskie murale. Najbardziej spektakularny znajduje się na elewacji budynku „Małej Papierni”, a pięć pozostałych na przystankach autobusowych.

Inspiracja dodana: 14 kwietnia 2023